.::شارح::.

هر چند دولت لیبی به انکار و پنهان کاری متوسل گردیده است ، اما مراجع قضایی لبنان – آن هم در عالی ترین سطوح عقیده ی دیگری دارند و هفده تن از مسئولان لیبیایی و در رأس آنان ، معمر قذافی رهبر این کشور را در حادثه ی ناپدید شدن امام موسی صدر ، مسئول و متهم می شمارند و بدین ترتیب ، همگان را در موضع انفعال قرار داده اند . به گونه ای که برخی تحلیل گران معتقدند که دستگاه قضایی لبنان ، در واقع به جمهوری لیبی «اعلان جنگ» داده است ، آن هم در حالی که دولت لیبی ، به نحو بی سابقه ای به غرب گرایش پیدا کرده و سیاست درهای باز را در قبال غرب – که روزی از نگاه دولتمردان لیبی «امپریالیست» به شمار می آمد – در پیش گرفته است . با چنین وصفی ، آیا ممکن است خانواده ی امام صدر ، به پاسخ قانع کننده ای برای معمای ربوده شدن ایشان دست یابد ؟
گروهی بر این باورند که زمان آشکار شدن سرنوشت امام موسی صدر نیز خواهد آمد ، چنان که دولت لیبی ابتدا نقش خود در سقوط هواپیمای «پان امریکن» بر فراز دهکده «لاکربی» اسکاتلند در سال 1988 را منکر می شد ، اما با عقب نشینی از موضع خود ، مسئولیت حادثه مذکور را پذیرفت و خسارتی معادل با 2/7 میلیارد دلار پرداخت نمود . در حادثه سقوط هواپیمای فرانسوی «یوتا» در کشور نیجر به سال 1989 نیز مشابه این موضع گیری های متناقض را از دولت لیبی مشاهده کردیم که سرانجام مسئولیت آن را نیز دولت قذافی به عهده گرفت . اکنون نیز دولتمردان این کشور ، سرگرم گفتگو با مقامات آلمان غربی برای پذیرش مسئولیت حادثه انفجار رستوران «لابیل» در آلمان غربی سابق در سال 1986 و پرداخت خسارت آن هستند .


مهدی مصطفی - الاهرام العربی :
بزرگمردی که به منظور یافتن راهکارهایی برای آزاد سازی لبنان از اشغال اسرائیل به لیبی سفر کرده بود ، خود همچون افسانه ای در شن های صحرای بزرگ آفریقا ناپدید شد ، و این در حالی بود که لبنان ، به صحنه ی یک خیمه شب بازی بین المللی بدل شده بود و پیکر فرزندانش ، آماج گلوله های جیره خواران جنگ ، ترکش اتومبیل های بمب گذاری شده و نبرد گروهک های سیاسی قرار داشت .
لبنان عملاً از گردونه ی نبرد اعراب و اسرائیل خارج شده و به فجایع حاصل از نبردهای داخلی سرگرم بود . اسرائیل نیز با سوءاستفاده از این فرصت استثنایی به اشغال جنوب لبنان شتافت تا اسطوره ی مقاومت فلسطین را نیز در هم شکند و آبرویی را که چند سال پیش از آن ، در اکتبر 1973و به دنبال شکست در برابر اعراب از دست داده بود ، بازیابد و خاطره ی نبردی باور نکردنی را که دنیا را به شگفتی واداشت و افسانه ی شکست ناپذیری اسرائیل را در هم شکست ، از ذهن ها بزداید .
اما امام موسی صدر ، بسی دورتر را می نگریست و بر آن بود که با به حرکت درآوردن کشورهای عربی ، از نابودی دستاوردهای پیروزی اعراب در نبرد اکتبر جلوگیری کند . از این رو تلاش می کرد با برپایی اجلاس اضطراری سران عرب ، اسرائیل را از جنوب لبنان بیرون براند . این در حالی بود که در آن زمان ، دولت لیبی پرچمدار «ملی گرایی عربی» بود و در لبنان نیز مردان هزار چهره ، به زبر این علم سینه می زدند .
با توجه به شرایط آن روز جهان عرب ، امام موسی صدر ترجیح داد که طرابلس ، پایتخت لیبی را محلی برای رسیدن به اهداف مورد نظر خویش قرار دهد ، اما هنگامی که به همراه یارانش ، شیخ محمد یعقوب ، و روزنامه نگار لبنانی عباس بدرالدین ، به لیبی رسید ، به دنبال جدال لفظی با قذافی ، ربوده و ناپدید گردید ...
از زمان ناپدید شدن امام صدر ، خانواده و هواداران ایشان ، لحظه ای از تلاش برای حل این معما و آگاهی از سرنوشت امام و یارانش غافل نبوده اند و در این راستا ، بسیاری از رهبران عرب و حتی ایران را – که پس از پیروزی انقلاب [امام] خمینی ، در نزد قذافی جایگاهی مهم یافته بود – واسطه قرار دادند ، اما نتوانستند پرده از این راز بزرگ برگیرند ، زبرا دولت لیبی ابتدا هرگونه ارتباط با این حادثه شگفت انگیز را انکار کرد ، سپس با تغییر در موضع خود ، پذیرفت که امام صدر در لیبی بوده ، اما این کشور را به مقصد ایتالیا ترک کرده است . دولت ایتالیا پس ازانجام تحقیقات رسمی ، ورود امام موسی صدر از طریق هوا یا دریا به این کشور را منتفی اعلام ؛ و موضوع را خاتمه یافته تلقی کرد . بدین ترتیب ، جز خانواده و دوستداران امام – که بنابر گواهی شاهدان عینی معتقدند که ایشان زنده هستند و در لیبی به سر می برند دیگران پرونده را مختومه پنداشتند .
هر چند دولت لیبی به انکار و پنهان کاری متوسل گردیده است ، اما مراجع قضایی لبنان – آن هم در عالی ترین سطوح عقیده ی دیگری دارند و هفده تن از مسئولان لیبیایی و در رأس آنان ، معمر قذافی رهبر این کشور را در حادثه ی ناپدید شدن امام موسی صدر ، مسئول و متهم می شمارند و بدین ترتیب ، همگان را در موضع انفعال قرار داده اند . به گونه ای که برخی تحلیل گران معتقدند که دستگاه قضایی لبنان ، در واقع به جمهوری لیبی «اعلان جنگ» داده است ، آن هم در حالی که دولت لیبی ، به نحو بی سابقه ای به غرب گرایش پیدا کرده و سیاست درهای باز را در قبال غرب – که روزی از نگاه دولتمردان لیبی «امپریالیست» به شمار می آمد – در پیش گرفته است . با چنین وصفی ، آیا ممکن است خانواده ی امام صدر ، به پاسخ قانع کننده ای برای معمای ربوده شدن ایشان دست یابد ؟
گروهی بر این باورند که زمان آشکار شدن سرنوشت امام موسی صدر نیز خواهد آمد ، چنان که دولت لیبی ابتدا نقش خود در سقوط هواپیمای «پان امریکن» بر فراز دهکده «لاکربی» اسکاتلند در سال 1988 را منکر می شد ، اما با عقب نشینی از موضع خود ، مسئولیت حادثه مذکور را پذیرفت و خسارتی معادل با 2/7 میلیارد دلار پرداخت نمود . در حادثه سقوط هواپیمای فرانسوی «یوتا» در کشور نیجر به سال 1989 نیز مشابه این موضع گیری های متناقض را از دولت لیبی مشاهده کردیم که سرانجام مسئولیت آن را نیز دولت قذافی به عهده گرفت . اکنون نیز دولتمردان این کشور ، سرگرم گفتگو با مقامات آلمان غربی برای پذیرش مسئولیت حادثه انفجار رستوران «لابیل» در آلمان غربی سابق در سال 1986 و پرداخت خسارت آن هستند .
برخی از آگاهان سیاسی معتقدند که رفتار سران کشور لیبی در قبال بحران ربوده شدن امام صدر نیز بی شباهت به حوادث مذکور نخواهد بود . اما خانواده «صدر» ضمن رد این سیاست ، خواهان دست یابی به حقیقت امر هستند ، حتی اگر این روند مدت ها به درازا بکشد .
دولت لیبی نیز ضمن اعتراف پنهانی به مسئولیت خود در حادثه ی ربوده شدن امام صدر و یارانش ، بار دیگر دولت ایران را واسطه قرار داد تا با استفاده از نفوذ خود در میان شیعیان لبنان ، در ازای پرداخت خسارت سنگین و بازگرداندن جنازه ربوده شدگان ، پرونده را مختومه اعلام کند ، اما خانواده صدر با این پیشنهاد به شده مخالفت کرده اند ، تا قضیه «امام ربوده شده» ، همچون جراحتی برجامانده از جنگ سرد «اعراب علیه اعراب» ، برای زمان «تصفیه حساب»ها ، همچنان سرگشاده بماند .
رونامه الاهرام العربی در راستای تلاش برای یافتن حقیقت ، پیچیده ترین گمانه های موجود در این زمینه را افشا کرده است . بر مبنای یکی از این احتمالات ، امام صدر هنوز زنده است و در یکی از زندان های شهر «سبها» در جنوب لیبی به سر می برد . این در حالی است که هر یک از این گمانه ها می تواند به مهمترین چالش موجود در جهان عرب در سال های آینده تبدیل گردد .
(ترجمه : مهدی سرحدی)

به نقل از ضمیمه هفتگی اندیشه همشهری – خردنامه – 10شهریور 1384- شماره 64 – ص 16